Saturday 27 July 2013

Vawkhniahzawn Thla Ni 27, 2013... Issue No. 30

Page - 1
TUALCHHUNG:

Nâu nei thar: Pu Lalrindika te nupa, Saichhuma Sec a mite chuan an fa pali-na ni turin July ni 20, 2013 khan B.N.Hospital ah fanu duhawm tak an nei.

@@    Pu Lallawmawma leh Pi Esther Lalawmpuii te nupa Vawmphunga Sec. a mite chuan an fahmingkoh atan July ni 23, 2013 khan Civil Hospital-ah phir (Hmeichhia ve ve) duhawm tak an nei thar bawk. Naute te hi enkawl zui deuh an ngaih avangin Civil Hospital-ah hian enkawl chhunzawm mek an ni.

Damlo:    Nl. Zothanpuii D/o Zonun-siama(L), Damvea Sec. a mi chu a pum nâ avangin July ni 25, 2013 zan khan Alpha Hospital panpui a ni a. Investigation te tih niin he thu buatsaih lai thleng hian Hospital lamah hian enkawl a ni.

Lawmawm:  July ni 19, 2013(Inrinni) khan Quarrychhung kawngpui Motor tan leh mipui tana kal harsa lai chu Pu Lalrinmawia Br. YMA Asst. Secy in JCB hmangin a nawr mam a, a chungah mipui kal leh lirthei neitu ten lawmthu kan sawi e.

Bsc.(Agri) zo: Nl.Lalrinfeli D/o Zoliana Chhangte (L) Saichhuma section a mi chuan Assam Agriculture University Jorhat a\angin Bsc. (Agri) chu First Div. ah pass.Hetianga veng chhung mi,  mi chhuanawm tak kan nei hi Hlimkhawpui EB ten kan chhuang hle.

Kaisâng: Pi Laldingpuii W/o Pu Lalthantluanga Vawmphunga sec. a mi chu a thawh na ZIDCO ah UDC (Upper Divisional Clerk) ah a kaisang. Editorial board ten kan lawmpui hle.

Building sa zo thawkhat: Mizo Hmeichhe Insuihkhawm Pawl (MHIP) Hlimen Branch chuan MHIP in an sak chu an zo thawkhat ta a, hun rei lo teah luah theih thuai beisei a ni. He Building sakna hi MLA fund leh MP fund a\anga pawisa hmuh a ni.  

FRONT :
Tunlaia mizo tawng hman dik loh langsar zualte
- C. Chhuanvawra

   
    National Seminar On Mizo Language, July ni 18 & 19, 2013 a CYMA Hall Tuikhuahtlang a neih zawh tak a Pu C. Chhuanvawra Paper Present tlangpui :-
     |awngkam hman dik lohte:
1. nachin : Hei hi khawlai \awng leh TV lamah hriat tur a tam. An lo sim phah tâkin han sawi deuh kher ila. Nichin sawi nana tih hi \awng dik lo ngaihmawhawm tak a ni. Duhlian- Lusei- Mizo |awngah hian nachin a awm lo.
2. dawn a nia : Ka lo pe dawn nia, i lo hre dawn nia, kan lo buaipui dawn nia tih ang chi hi tumlai hian ‘nia’ ti ve mai lovin ‘ a nia’ tiin an hmang khawlo zo leh  ta. ‘ Ka lo hrilh dawn nia’ tih chuan thuchah chu a chah ang takin a lo hrilh dawn a ni tih a kawk a. ‘ Ka lo hrilh dawn a nia’ tih erawh chu sawi chhawn phalna dilna a ni ta daih a. Chuvangin ‘nia’ tih chauh hmanna tura ‘a nia’ tih hman hi \awng hman dan dik lo a ni.
3. i lo... ila : Tunlai hian ‘i han kal ila’ ‘ i lo sawi ila’ ‘ i lo ngaithla ila’ tih ang chi hi a la bang thei lo. A tawpa ‘ila’ kan tih dawn chuan a bulah ‘i’ dah loh tur a  ni a, ‘lo’ a\anga \an tur a ni, ‘ lo sawi ila’ ‘lo sawm tawh ila’ tiin. A bula ‘i’ kan hman erawh chuan a tawpah ‘ila’ ti lovin ‘ang u’ hman tur a ni thung, ‘i lo ding ang u’ ‘i lo ngaithla tawh ang u’ tiin.
4. nei ngah : Ngah hi nei \euh, nei tam tihna a ni a, ngah tih hian a chiang tawk a, nei hman tel a \ul lo.
5. uihawm : Modified kalhmangah ‘ui’ chu ‘ui’ a ni a, a sipel danglam lo, a rik dan chauh danglam a ni a, ui-uih a ni lo. Chuvangin uihawm tih hi a dik lo, uiawm tih tur a ni.
6. mi mal tin : Mi mal mal tih leh mi tin tih \hin kha mi mal tin an ti ta a ni. Mi tin tih emaw mi mal mal tih emaw hi a chang tawk a, hman \hin dan a ni a, hman zel tum ila.
7. ngen leh hriattir : Veng chhung thupuanah te, pawl member leh mipui hriat tur thu chhuahah te “ngen leh hriattir in ni” tih a ni deuh zel. Kan ngenna chuan a hriattir nghal reng a, hriattir telh hi a \ul lo.
    Vawiin sawi nan vawiin ni an ti ta deuh vek mai te, Mizo anga, hnam anga, YMA anga tia a tak ni lo, a ang chauhva min chhuah leh vek mai \hin te, patling te pawhin khawngaihthlakawm an ti ve zel mai te hi tih tawh loh atana \ha, ngaihmawhawm tak a ni. Vawk thauin mi ngei ti lova ka ngei an ti ta hlauh te, min râp ti lova ka râp an ti ta zawk tlat \hin te pawh hi a ngaihmawhawm bawk.

Page - 2
EDITORIAL :
Tan i la zel ang u
    Khawtlang hmangaihtu mi \hahnem ngai takte avangin Hlimkhawpui chanchinbu pawhin kum chanve chu tluang taka kalin a lo thleng leh ta der mai. Thu leh hla \ha tak takte, tualchhung thil thleng thar chanchin rawn thawh \hintute zawng zawng chungah Editorial Board chuan lawmthu kan sawi a. Hun lokal leh zel turah pawh \hahnem ngai taka thu leh hla/tualchhung chanchintharte rawn thawh zel turin kan ngen che u a ni.
    Khawtlang hmasawnna tur leh changkan zel theihna tura infuihna hun leh hmun \ha vantlang inkhawm (Social) te neih a, mithiam leh fing takte thusawi leh fuihna/zirtirna thu han ngaihthlakte chu chakawm hle mah se kan eizawnna in a zir loh vang nge vantlang inkhawm (social) neihna hun a awm si lo.
    Kawng tam takah Hlimen hian hma a sawn hle tawh a, mahse, zirtur leh hmasawnna tur erawh a la tam hle. Chu chu mithiam zawk ten he chanchinbu hmanga an rawn la sawi turah dah phawt ila. Kawng khat chauh ka han sawi ve duh chu “nachang hriat” hi a ni. Thil engpawh hi nachang hriat lohna avanga hlawhtling lovin a mualpho thei \hin. Chu’ng zinga han tarchhuah ka duh chu YMA hi a ni. Member chu sawi loh Office Bearer leh Committee chinah pawh a ni tho mai. YMA in tihtur a neih ang chi chhiatni \hatni angah te leh kawng hrang hrangah kan sawi vek hman lovang. O.B leh Committee zingah te, Member zingah te nachang kan hriat tawk loh avanga hlawhtling lo/mualphona YMA in a tawng lek lek fo mai. YMA in a tih tur ang chi reng rengah Member/O.B/Committee zinga tel ka nih chuan ka tui zawng a ni emaw, tui loh zawng pawh nise ka telna tur, ka tihtur a ni tih nachang hria ila, hma kan sawn zel theih nan Member tin ten \an i la zel ang u.

ZIAKTUTE HUANG :
Zirna - hmasawnna bul
- N.Siamliana

   
    Nu leh pa  fa la naupang deuh,  sikul kal rual nei ho chuan fate sikul a kaltir kan duh \heuh mai. Naupang hmasawnna kawng dang a vang em a ni. Sikul a kal fate an va kal ve ringawt hi erawh chu hmasawnna a ni mai lo. An va zir kha an thiam em? tih hi nu leh pa ten kan enpui ngei tur a ni. An tet laiin nasa takin \anpui tur a ni. An zirlai an thiam ngei ngei a ngai. An thiam viau chuan naupang zirlaite hi an phur em em \hin. Test na a mark an rawn hmuh\hatte hian nu leh pa ten nasa taka lawmpui tur a ni. Lehkha zir hi an tuipui tak tak theih nan an tet lai a\angin thiamtir a pawimawh takzet. An phur/tui laklawh tawh chuan “lehkha zir rawh” tih fo a ngai lovang. Kan fate an zir tui laklawh theih nan an tet lai a\angin \an ila sauh sauh ang u.
    Tun laia kan mithiamte leh kohhran pawhin a ngaimawh chu mirethei leh hausate inkar zau tual tual hi a ni. Chutiang chiah chuan lehkha thiam leh thiam lo inkar pawh a zau tial tial niin mithiam ten an ngai. Hetiang a inthlauhna nasa tial tial venna \ha ber chu keini miretheite hian nasa taka lehkha kan zir a ngai. Hetiang ni tura \an la hmasa ber tur chu nu leh pate kan ni. Kan fate kan ngaisak zui loh chuan sual khawih thiam takah kan fate hi kan siam dawn a ni mai. Hna an thawk \ha peih tawh si lo anga, nu leh pa \ahkhua tiseitu an la ni ang.
    Mi harsa chhungkua, fate taima taka lehkha zirtir \hinte hi Pathianin a hrereng, mal pawh a sawm duh takzet, an zir chhuah pawhin hna \ha tak an hmu mai \hin a ni. Chhungkua harsa tak chungin fate sikul kaltir a, an zirlai ngaihsakpui leh si loh tluka pawi a awm lo. Chuvangin, i fate lehkha zir khan nitina an zir kha an thiam em? zirtirtute dem mai suh. An thiam ngei ngeina turin a hunlaiin \na la rawh. A \ul chuan Home Tuitor pawh ngaihtuahsak rawh. I inchhir lovang.

Hringnun...
A tlangpuia a lan danah chuan mi tupawh hi fianriala an \awng\aina hun hman dan letling chiahin midang zingah an \awng\ai \hin. Fianrial \awng\aina hun hmang nasa chu mi zingah an \awng\ai thui ngai lova, fianrial \awng\aina hun hmang tlem erawh chu mi zingah an \awng\ai rei chawk a ni.
                -D.L.Moody

Rawltharte pual

ø    Zan tin \awng\ai la, zing tin i hmui hmul met fai ang che.
ø    I ngaihtuahna chauh ni lovin i thawmhnaw pawh tithianghlim ang che.
ø    I awmdan chu mi hmuh turin eng chhuak sela, i pheikhawk pawh.
ø    I ham\hatna tur leh i vanneihna tur chu theih tawp chhuahin nawr  zui la, i kekawr pawh nawt mam ang che.
ø    Phungthluk avanga dawt var sawi \hin chuan dawt sawi a     ching zui chawk.
ø    I ipte ah lai aiin i lei mawlh kha veng ngun ang che.
ø    Hriatna chakin reithei la, hriatnaah chuan rethei si lovin,
ø    A \ha lo lama inbeihnaa hnehtu nih aiin a \ha lama inbeihnaa tlawm a \ha zawk.

Page - 3
HRIATTIRNA :

PHED hriattirna
    Veng chhunga PHE ten Public Point a\anga tui kan sem \hin hi FEE pek a hun leh ta a, July - December thla Fee ` 120/- pek a ngai a, August thla ral hmain tui la duh zawng zawng chuan Hlimen-a PHE Site Office-ah Card kengin Office hun chhungin pek vek tur a ni. Pe lo kan awm chuan tui hi lak theih a ni tawh lovang a, Point hi khar zel a ni tawh ang.

        Sd/- Sectional Officer PHED,
            Chhimphei Section.

Electric consumer te hriat atan
    Tunlaiin ruah a sûr duh hle mai a, Electric Connection pawh in a tawrh phah duh hle a, \henawm te an ên laia kan êng ve thei lo a, ban lam a chhia a nih chuan Phone No. (0389) 2315093, Thakthing Revenue-ah report pek vat tur a ni. Tin, Transformer a\anga line kal kimlo a nih chuan (0389) 2327631 Complaint Room, Mission vengah phone in emaw lehkha in emaw Complaint tur a ni. Mission veng Complaint room ah hian 9am- 4pm leh 4pm-9pm inkarah Duty siam a ni a. Hlimen ah hian a bika duty siam a nih tawh loh avangin Office ah Report pek zel tur a ni e.

Faina chungchang
    Fûrpui hun kan thleng tak tak ta a, kan veng bal zualpui pawh a tleng fai a, hetih  rual hian  kan bawlhhlawh paih fimkhurlo te chu tuihawkin khawlai/kawnglaia a vawrhchhuah hmuh tur a awm fo mai hi chu a a mawi lovin veng tan pawh a mualphothlak tih hriain mitin te kan bawlhhlawh paih dan ah i fimkhur ang u,
    Tin,  kan in hmun ten a zir hlawm loh avangin in kawmchhak kawmthlang te te kan ni hlawm a, \henawm te tana hnawksak leh tenawm chang thei reng rengah i fimkhur deuh deuh ang u. Kan inbul hnaia tui luan kawr \heuh te hi kan ta a ni tih hriain a enkawl pawh kan kut a ni tih i hre thar leh ang u.
    Bawlhhlawh chu “A bawmah.”

LAWRKHAWM :

Free Clinic neih a ni
    Mizoram Pradesh Youth Congress Committee (MPYCC) Hqrs. in Outreach Programme/ M.M.U Free Clinic an rawn neihah tiang hi inentir zat an ni.
    1. Gynea    -    71.    2. Medicine    -    143
    3. Naupang    -    80.
    Heng Doctor lokalte hi Specialist vek te an ni a, Doctor lokal te chu :-
    1. Dr Catherine Lalbiakveli Obs & Gynea Deptt.
    2. Dr. Vanlalhruaii Medicine Deptt.
    3. Dr. C. Lalnunpuia i/C MMU
    4. Dr. Lalmalsawmi hmar Paediatrics.
    Hetih rual hian inentirna hmunah inziak chawp mi engemawzat an awm bawk.

A va lawmawm em
    Hlimen Branch YMA Sound System tihchang tlun nan OB te. Adviser te leh Committee ten sum thawhkhawmin bul an \an a; tin, \hahnem ngaihna pawh he chanchinbu kaltlang hian chhuah a ni a, rinloh lam a\angin Pu Lallianfala Saichhuma Sec. a mi chuan ` 1000/- lai a rawn thawh a, a chungah Branch YMA chuan lawmthu a sawi tak meuh meuh a ni.
    Tin, \hahnemngai a rawn thawh thei te kan zel a nih chuan Branch chuan lawm takin a pawm zel thei a ni.

Hlimen Field ko bal
     Hlimen Field ko, Samtlang lam ep chu fûrtui tlain a siam tuihawkin a hreuh a, line chhunglam pawh a min tel \an a, fûrtui ala tla tam zel dawn a nih phei  chuan Field hi a ngaihtuahawm hle. Nasa zawka a chhiat belh hmain thil tithei deuh tan chuan ngaihven ran chi a ni.

Fimkhur ngai
     Furpui lai a ni a, kum tin tun ang hunlaia natna kai hlauhawm tak Malaria leh Dengue laka kan fihlim theih nan mitinte kan fimkhur a ngai takzet a. Thosi pian theihna zawng zawngte kan tihbo a ngai a, zan mutna ah thosilen zar ngei bawk ang che. Tin, ram lama riak turte tan phei chuan thosilen ken a pawimawh lehzual awm e.

Turning Point tur buatsaih
     Bialtu MLA Pu K.S.Thanga hmalakna in Hlimen High School vengah Motor inherna (turning point) siam mek niin, he hna hi Aizawl Chhim Presbytery khawmpui thlengtu tur Hlimen Kohhran ten khawmpui senso atan an thawk a ni.


Page - 4
KEIMAHNI :
Hlimkhawpui Budget
    Hlimkhawpui 2013 July  thla Budget  pe tla tawh:
1.    Kapdaia Sec.    2. Buala Sec.
3.    Vawmphunga Sec.    4.
    Vawmphunga Sec, Kapdaia Sec leh Buala Sec. ten August thla budget an tlak fel ta bawk.

Damvea Section
    July ni 20, 2013(inrinni) zingkar khan Section chhung kawngpui kam kawngbâ hlo tûr a kah hnatlang an nei a, hnatlang a thawkchhuak zawng zawng te chungah hruaitu ten lawmthu an sawi.
    Tin, YMA Day a  Item hrang hrang lawmman lak te lawmna leh Memberte infuih tharna  Holiday Palace Picnic Spot-ah July ni 31, 2013 (Nilaini) hian hun hman tur a nih kha. Hemi senso atan hian Member pakhatin ` 100/- thawh tur a ni a. Member tinah rawn khawn mek a ni a, a tel turte chuan a hma lama lo pe turin hruaitu ten an ngen a ni.

Branch committe koh a ni
    YMA Branch Committee chu July ni 30, 2013 zan dar 7:00 hian YMA Hall ah neih tur a ni a. Kohna hmu lo palh pawhin hei hi kohna a ngaih tur a ni e.

Intihsiakna hla zir
    Inter- Branch YMA  zaipawl intihsiak CYMA buatsaih  Pu Rokunga hla zaipawl a intihsiak August thla a neih tur chu keini branch  pawh tel  tum a niin July ni 26, 2013(Zirtawp) zan a\ang khan hla zir \an ani a, Branch tinte zai hun tur pawh lehkha a pawh zel a niin keini Hlimen Branch YMA zai hun tur atan August ni 13, 2013(thawhlehni) a ni. Hemi ni a zai hun in dawt a 10-na a zai tur a tih kan ni. Zirna hun atawi avangin hruaitute chuan \hahnem an ngai hle a, Section tina zaipawl member te phei chu kim \hap tura beisei kan niin member hla zir rual te chu hla zir vek turin ngen kan ni.
    Tin, July ni 29, 2013 (Thawh\an) zan dar 8 (Inkhawmban) hian hla zir leh tur a ni. Member te kokim taka hlazir \heuh turin kan in sawm e.

CHHIARTUTE NGAIHDAN :
@@    Tunlai hian khawtlang then thianghlimna kawng a thawk JAC te hi an awm tawh lo nge, an va reh te ve. Tunlai hian ruihhlo  a hluar leh ta riau mai. Rui thle chhur chhur hmuh tur an tam leh ta khawp mai. Kan vengah ngei pawh hian a senchi zuar pawh an awm tawh a ni a. Kei ngei pawhin ka hria; motor a rawn pe \hin tu pawh ka hre thawi tawh a, ka hriatchian vel leh report ka rawn tum dawn nia. Chak zawk a khawtlang a lo thianghlim theih nan hmalak leh nise. In hnathawhna kawngah kan thlawp tlat che u a ni tih min lo hriatsak dawn nia.
- Khawtlang \hat duha

Phekhma chhunzawmna....
MIZO |AWNG LAM RIK DAN LAM:
    Mizo \awng hi thlûk dan bik nei a ni a, a thlûk kengtu ber chu vowel kan tih- a, aw,e,i,o,u te hi a ni a. Heng vowel te hi lam rik dan chi li kan nei a, a chi tinah chuan ri sei leh tawi a awm \heuh avangin chi riat ti pawhin a sawi theih. Ri sang sei leh tawi te, ri kuai sei leh tawi te, ri lâwn sei leh tawi te, ri hniam sei leh tawi te a awm. Chung chu a chhinchhiahna hman tlân theih kan la nei lo va, chuvangin a hriata hriat a \ul ringawt mai a ni.
    Thlûk dan bik a neih bakah thumal tin tih theih deuh thaw hian modification form an tih, tihdanglam \ul hun a nei a. Chu chuan a thlûk leh a sipel a tidanglam hnem si a, a tiharsa zual hle a ni; zir ti\ultu pawh a ni bawk.
    
       Tunah a lam rik dan kan tihdik loh sawi ngai deuhte lo sawi ila.
a) bei tham : bei tham hi tam lo, tl>m tham tihna  a  ni a, bei hi nau bei tiha bei anga lam ri an awm \hin a; mahse, Mizo upate  chuan inbei tiha bei ri angin an lam \hin.
b) chipchiar : 'Chiar' lai hi \henkhatin a meng diar diar tiha diar ri angin an lam \hin a, a dik lo; sava an chiar nuai nuai tiha chiar ri angin lama chipchiar tih tur a ni.
c) ei khawp : Ei chu nei ri anga ei tih hun a awm \hin. Chuvangin ei khawp tih hi a nei khawp mai tiha nei khawp ri ang hian lam tur a ni. Ka vei khawp mai tiha vei ri anga ei tih loh tur a ni.
d) laisuih : 'Lai' hi silai tiha 'lai' anga lam \heuh \hin a ni a; mahse, tunlai hian a laiah tiha lai ri anga lama laisuih ti an awm fo. A ri hniam silai tiha lai ri ang hian lam tur a ni.
e)lamtham : Lo va enchiang hmasatu tihna a ni a, tham hi tui a tam hle tiha tam ri angin lam tur a ni. Lamtham chu sam tam ri anga lam tur a ni.
f) nuai: Sîng sawm hi a buai nuai mai tiha nuai ang hian nuai tih tur a ni. Nuaih a ni lo va, nuai reh rawh tiha nuai anga lam pawh a ni hek lo.
g)râwlthar: Mipa tleirâwl sawina bik râwlthar tiha 'râwl' hi tleirâwl tiha 'râwl' ri anga lam an awm \hin a; mahse, Mizo upate sawi dan ber chu 'awrâwl' tiha 'râwl' anga lam rik tur tih a ni a, pawm tlân ber pawh a ni.


Advertisement :
Ar puah sa...Ar puah sa

    Ar puah sa Kg 1  ` 180/- in englai pawhin lei tur kan nei e.

In \hian,
Pu Laltlankima(Matlana)
Hlimen venglai

Tournament.............Tournament
    3rd  Aug. 2013 hian VFC (Vengchhak Football Club) chuan Local Tournament Hlimen Field-ah a buatsaih leh dawn a. Team atam thei ang ber tel turin kan in sawm e.
   
Entry Fee - ` 500/- Per team
   
             Sd/- Secretary

No comments:

Post a Comment